Fitch Ratings, ölkənin güclü iqtisadi inkişafı və adambaşına düşən yüksək gəliri əsas gətirərək, Maltanın Xarici Valyuta Emitentinin Uzunmüddətli Defolt Reytinqini (IDR) sabit proqnozla “A+” səviyyəsində təsdiqləyib.

   Malta 2014-cü ildən bəri ümumi artım 86% olub ki, eyni dövr ərzində bu rəqəm avrozonada 14% təşkil edib. Dövr ərzində ölkənin orta illik ÜDM artımı 6,5% olub kiŞ bu da “A” reytinqi üzrə cari üç illik 3,8%-dən yuxarıdır. Reytinq agentliyi 2024-cü ildə 6% artımdan sonra 2025-ci ildə 4,3% və 2026-cı ildə 4,1% real ÜDM-in artımını proqnozlaşdırır. Bu cüzi yavaşlama immiqrasiya qaydalarının sərtləşməsi fonunda işçi qüvvəsinin azalması ilə əlaqələndirilir.

   Malta  AB-də ən yüksək məşğulluq göstəricilərindən birinə nail olub: işçi qüvvəsi 2025-in birinci yarısında 320 000 nəfərə qalxıb. Müqayisə üçün bu rəqəm 2015-də 180 000 idi.  Təxminən 100 000 işçi xaricdən gəldiyi halda, 30 000 nəfər Malta vətəndaşlarının iştirakı ilə əlavə olunub. Ölkədə işsizlik səviyyəsi 2024-cü ildə 3,1% təşkil edib, bu analoji orta göstəricilərə bərəbər 6,3% ilə müqayisədə müsbət haldır. Maliyyə tərəfinə gəldikdə, Maltanın büdcə kəsiri 2024-cü ildə ÜDM-in 3,7%-nə düşüb ki, bu da 2023-cü ildəkindən bir faiz bəndi aşağıdır. Fitch 2025-ci ildə kəsirin 3,0%-ə, 2026-cı ildə 2,7%-ə və 2,5%-ə qədər azalacağını proqnozlaşdırır.

   Avropa Komissiyası Maltaya qarşı 2023-cü il maliyyə kəsiri əsasında həddindən artıq kəsir proseduru açıb. Bununla belə, ölkə 2025 və ya 2026-cı illərdə kəsiri 3%-ə qaytarmaq yolundadır ki, bu da adi dörd illik düzəliş dövründən daha tezdir. Dövlət borcunun 2025-ci ildən 2027-ci ilə qədər ÜDM-in təxminən 47%-i səviyyəsində sabitləşəcəyi proqnozlaşdırılır ki, bu da həm cari “A” median güstəricisi 57%, həm də Aİ-nin 60%-lik həddindən xeyli aşağıdır. Yerli bank sektorunda geniş likvidlik və güclü yerli investor bazası sayəsində maliyyələşdirmə riskləri aşağı olaraq qalır.

   Bu müsbət iqtisadi göstəricilərə baxmayaraq, Malta 2013-cü ildən bəri Dünya Bankının idarəetmə göstəricilərində əhəmiyyətli dərəcədə pis nəticələrlə 86-dan 71 faizə düşüb. Hökumətin effektivliyi və korrupsiya reytinqlərinə nəzarət xüsusilə kəskin şəkildə aşağı düşüb və bu müddət ərzində 20 faiz bənddən çox aşağı düşüş olub.

   Malta bank sektoru kifayət qədər likvidlik, güclü kapitallaşma və yaxşı aktiv keyfiyyəti ilə güclü əsaslara malikdir. 2025-ci ilin mart ayına olan məlumata görə, Malta bankları Aİ-də ən aşağı kredit-depozit əmsallarından birinə 60%-ə (AB-nin orta göstəricisi 106%-ə qarşı) malikdir.

   Fitch potensial mənfi amilləri, o cümlədən dövlət borcunun kəskin yüksəlməsi və ya Maltanın əmək bazarına və iqtisadi göstəricilərinə mənfi təsir göstərə biləcək əhəmiyyətli xarici şokları müəyyən edib. Digər tərəfdən, müsbət amillərə dövlət borcunun ÜDM-ə nisbətinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşması və idarəetmədəki zəifliklərin aradan qaldırılmasında irəliləyiş daxildir.

MONETAR.AZ