Dünyanın ən böyük sosial media platformalarından biri olan “Instagram”ın istifadəyə verilməsindən 15 il ötür. Sosial şəbəkə nəhəngi 2010-cu il oktyabrın 6-da Stenford Universitetinin məzunları Kevin Sistrom və Mayk Kriger tərəfindən San Fransiskoda “Burbn” adlı foto paylaşma proqramı kimi təsis edildiyi vaxtdan bəri uzun bir yol gəlib.

Həmin ilin dekabr ayına qədər “instant” (ani) və “telegram” (teleqram) sözlərinin birləşməsindən yaranan və daha cəlbedici adı ilə “Instagram” olaraq yenidən markalanan tətbiq artıq bir milyon istifadəçinin marağını cəlb etmişdi. Platforma populyarlığını artıraraq növbəti ilin sentyabr ayında istifadəçi sayını 10 milyona çatdırmışdı.

2012-ci ildə “Meta” (əvvəlki “Facebook”) şirkətinin baş direktoru Mark Zukerberq tərəfindən 1 milyard dollara satın alındıqdan sonra “Instagram” dünya şöhrətinə doğru irəliləməyə davam etdi. 2014-cü ilin dekabrında platformanın aylıq aktiv istifadəçilərinin sayı 300 milyona çatmışdı. 2025-ci ilin sentyabr ayına olan məlumata görə isə bu rəqəm üç milyardı keçib.

Tətbiq illər ərzində müxtəlif funksiyaların əlavə olunması və ya ləğv edilməsi ilə çoxsaylı təkamül keçirib. Ən diqqətəlayiq texniki mərhələlərdən biri 2013-cü ilin iyununda populyar video funksiyasının əlavə edilməsi idi. Bu, 2016-cı ildə “Stories” (Hekayələr) funksiyasının yaranmasına zəmin yaratdı. Bu xüsusiyyət istifadəçilərə paylaşdıqları foto və videoların 24 saatdan sonra avtomatik olaraq profillərindən yoxa çıxmasına imkan verir.

Həmin ilin noyabrında “Live” (Canlı) video yayımlama funksiyası tətbiq olundu ki, bu da istifadəçilərə videolarını real vaxt rejimində yayımlamağa, şərhlər və reaksiyalar vasitəsilə auditoriyaları ilə qarşılıqlı əlaqə qurmağa imkan verdi. 2018-ci ildə şirkət bir saata qədər davam edən, uzun formatlı, şaquli videolar üçün nəzərdə tutulmuş “Instagram TV” (IGTV)-ni ayrıca bir proqram kimi təqdim etdi. Lakin sonradan video yaratma və kəşf etmə prosesini sadələşdirmək məqsədilə bu funksiya ləğv edilərək “Instagram” tətbiqinə inteqrasiya olundu.

“Instagram”ın “TikTok”a cavabı olan, qısa və əyləncəli videolara fokuslanan “Reels” funksiyası 2020-ci ilin avqustunda rəsmi olaraq istifadəyə verildi. İstifadəçilər səs və müxtəlif effektlərlə 15 saniyəlik çoxklipslı videoları qeyd edə və redaktə edə bilirdilər. O vaxtdan bəri “Instagram” videoların müddətini tədricən artıraraq 2021-ci ilin iyulunda 60 saniyəyə, 2022-ci ildə 90 saniyəyə və 2025-ci ilin yanvarında isə 180 saniyəyə çatdırdı.

“Instagram”ın alqoritmləri də illər ərzində dəyişib. Əvvəlcə tətbiq xronoloji lentdən istifadə edirdisə, 2016-cı ildə paylaşımları çeşidləmək üçün alqoritm tətbiq edildi. Bu alqoritm şərhlər, bəyənmələr və paylaşımlar vasitəsilə qarşılıqlı əlaqə (engagement), həmçinin paylaşımın aktuallığı və istifadəçinin paylaşımı edən hesabla əlaqəsi kimi ölçülərə əsaslanırdı. Çoxsaylı alqoritmlər dəyişməyə davam etsə də, dəqiq detalları ictimaiyyətə açıqlanmayıb.

“Instagram” yaradıcılığı inkişaf etdirməsinə, biznes marketinqini dəstəkləməsinə və istifadəçilərin əlaqədə qalmasına kömək etməsinə baxmayaraq, xüsusilə gənclər arasında həyat tərzi müqayisələrini və həddindən artıq ekran vaxtını təşviq etməklə psixi sağlamlığa zərər vurması səbəbindən geniş tənqidə məruz qalıb.

MONETAR.AZ