2025-ci ilin yanvar–sentyabr aylarında Rusiyanın gübrə ixracı 8% artaraq 33,7 milyon tona çatıb. Bu barədə Rusiya Aqrokimyəvi İstehsalçılar Assosiasiyası (RAPU) məlumat verib. Həmin dövrdə istehsal həcmi isə 4% artaraq 48,9 milyon tona yüksəlib. MMI məlumatlarına görə, ixrac 33,9 milyon ton təşkil edib və əsas gübrə növlərinin bütün istiqamətləri üzrə tədarüklər artıb.
Ən böyük artım karbamid ixracında qeydə alınaraq illik müqayisədə 12% artaraq 8 milyon tona çatıb. Kalium xlorid tədarükləri 4% artaraq 10,2 milyon ton, kompleks gübrələr 2% artaraq 3,6 milyon ton, ammonium selitrası isə 2% artaraq 2,8 milyon ton olub. Karbamid ixracındakı artıma əsas töhfə “Uralxim”, “KuibışevAzot” və “ŞçikinoAzot” tərəfindən verilib. Bu şirkətlər ümumilikdə tədarükləri 840 min tona yaxın artırıblar. Kalium ixracındakı artımı “UralKaliy” və “Evroxim”, MAP və DAP üzrə artımı “FosAgro”, selitra üzrə artımı isə “Acron” təmin edib.
İxracın əsas artım istiqamətləri Braziliya və Hindistan olub. Braziliyaya tədarüklər 11% artaraq 8,8 milyon ton, Hindistana isə 40% artaraq 4,2 milyon ton təşkil edib. Çinə ixrac 3,5 milyon ton səviyyəsində sabit qalıb. Bundan başqa, İndoneziyaya göndərilən həcmlər 50% artaraq 1,5 milyon tona, Cənub-Şərqi Asiyanın digər ölkələrinə tədarüklər 24% artaraq 2,6 milyon tona yüksəlib. ABŞ-a ixrac 12% artaraq 3,7 milyon ton, Polşaya isə 40% artaraq 1,4 milyon ton olub.
RAPU-nun proqnozuna görə, 2025-ci ilin yekununda gübrə ixracı rekord səviyyəyə, 45 milyon tona (+7% 2024-cü illə müqayisədə) çata bilər. Ötən il Rusiyanın ixracı 42 milyon ton, istehsalı isə 63,2 milyon ton olmuşdu. Həmin dövrdə dost ölkələrin ixracdakı payı 76% təşkil edirdi.
RAPU ixrac artımını istehsal və logistika güclərinin genişləndirilməsi üzrə investisiyalarla əlaqələndirir. Rusiya dünyanın gübrə ixracının 18%-ni təmin edir. Eyni zamanda, Rusiyanın aqrar sektorunun daxili tələbatı 90% səviyyəsində qarşılanır və kənd təsərrüfatı üçün gübrə qiymətləri 2022-ci ilin payızı ilə müqayisədə daha aşağıdır.
Ekspertlər gübrələrə qlobal tələbatın artdığını, xüsusilə də Qlobal Cənub ölkələrində bunun daha nəzərəçarpan olduğunu bildirirlər. Karbamid ixracındakı yüksək artım həm də Çindən tədarüklərin azalması ilə bağlıdır. Kalium ixracını isə əsasən Braziliya və Hindistanın tələbatı dəstəkləyir. Polşanın idxalı artırması isə Aİ-nin Rusiya gübrələrinə tətbiq etdiyi yeni rüsumlarla əlaqələndirilir.
İxrac həmçinin əlverişli qiymət dinamikası ilə də dəstəklənir: sentyabrın sonuna doğru Baltik limanlarında karbamidin FOB qiyməti tonuna görə 385–390 dollara (+20–21% ilin əvvəlindən) çatıb. Kalium xloridin qiyməti 295–313 dollar, selitra 265 dollar, MAP 698 dollar, DAP isə 730 dollar təşkil edib.
Artıma baxmayaraq, ixracın daha da genişlənməsi kvotalarla məhdudlaşdırılır. 2025-ci ilin dekabrından 2026-cı ilin mayına qədər ixrac üçün icazə verilmiş həcm 10,6 milyon ton azotlu və 8,1 milyon ton kompleks gübrə olacaq. Ekspertlər ilin yekununda ixracın 44–45 milyon ton olacağını, 2026-cı ildə isə 46–48 milyon tona çata biləcəyini gözləyirlər.
MONETAR.AZ
