Dünya alüminium istehsalı sentyabr ayındakı azalmalardan sonra yenidən sürətlənib: oktyabrda ilkin metalın istehsalı 3,6% artaraq 6,29 milyon tona çatıb. Bu barədə Beynəlxalq Alüminium İnstitutu məlumat yayıb. İllik ifadədə artım 0,58% təşkil edib. Analitiklərin fikrincə, nisbətən yüksək qiymətlər və nəqliyyat, tikinti, qablaşdırma və bərpa olunan enerji kimi əsas sahələrdə davamlı tələbat tendensiyanın ilin sonunadək davam edəcəyini göstərir.
Alüminiumun ən böyük istehsalçısı Çin oktyabrda istehsalı 3,3% artıraraq 3,77 milyon tona yüksəldib. Avropada (Rusiya daxil olmaqla) artım 3,8% olaraq 0,61 milyon ton təşkil edib. BigMint mütəxəssisləri qeyd edirlər ki, qlinozom təchizatının yaxşılaşması bir sıra müəssisələrin güclərini bərpa etməsinə və xərcləri azaltmasına imkan verib. Bu da istehsal artımını stimullaşdıran əsas amillərdən biridir.
Yüksək aktivlik bazar şəraiti ilə də dəstəklənir. Oktyabrda LME kotirovkaları son üç yarım ilin maksimumlarına qədər yüksəlib, noyabrda isə üç aylıq kontraktın qiyməti ton başına 2,9 min dolları keçib. Sonradan qiymətlər 2,78 min dollara qədər korreksiya olunub, lakin hələ də yüksək səviyyədə qalaraq istehsalçıları dəstəkləyir. “Bu qiymətdə yalnız tənbəl istehsalı artırmır”, deyə sektor nümayəndələri bildirirlər.
Alfa-Bank analitikləri gözləyirlər ki, növbəti 12–18 ayda qiymətlər ton başına 2,7–2,9 min dollar diapazonunda qalacaq. Əsas dəstək amillərindən biri Çində istehsalın illik 45 milyon ton dövlət limiti yaxınlaşmasıdır.
Lakin bəzi ekspertlər 2026-cı ilə doğru profisit riskinin artdığını xəbərdar edirlər. İndoneziyada alüminium istehsal gücləri sürətlə genişlənir: 2026-cı ildə artımın 1,5 milyon tona, 2030-cu ildə isə 5 milyon tona çatacağı proqnozlaşdırılır. Həddindən artıq istehsal səbəbindən ucuzlaşan qlinozom da gələcəkdə alüminium qiymətlərinə təzyiq göstərə bilər.
NKR-in hesablamalarına görə, qlobal alüminium profisiti 2025-ci ildə təxminən 600 min ton olacaq. Bu, istehsal güclərinin sürətlə bərpası və xammal təchizatının sabit qalması ilə əlaqədardır. 2026-cı ildə bazar tarazlığa yaxınlaşacaq, baxmayaraq ki, ayrı-ayrı regionlar qısamüddətli çatışmazlıqlarla üzləşə bilər. Bununla belə, Çində istehsal limitləri, Avropada sərt karbon tənzimləməsi və ABŞ-da yüksək enerji qiymətləri təklifin kəskin artmasının qarşısını alan əsas məhdudiyyətlər olaraq qalacaq.
MONETAR.AZ
