S&P Global Ratings Özbəkistanın xarici və milli valyutada uzunmüddətli suveren kredit reytinqini sabit proqnozla ’BB-’dən ’BB’ səviyyəsinə yüksəldib. Agentlik bunu makroiqtisadi siyasətdə davamlı yaxşılaşmalarla əsaslandırır.
Reytinq artımı Özbəkistanın struktur islahatlar proqramını əks etdirir. Bu proqram 2017-ci ildə ölkə məzənnəni liberallaşdırdıqdan sonra iqtisadiyyatda dövlətin tarixi olaraq yüksək payını azaltmaq üçün bazar əsaslı qiymətqoyma mexanizmlərinin tətbiqinə və investisiyaların cəlbinə yönəlib.
S&P gözləyir ki, Özbəkistan iqtisadiyyatı 2025–2028-ci illərdə hər il təxminən 6,3% artacaq. Bu artıma hökumətin islahat proqramı, dayanıqlı istehlak tələbi, yüksək miqdarda pul köçürmələri və əməkhaqqının artması töhfə verəcək.
Özbəkistan iqtisadiyyatı 2025-ci ilin ilk doqquz ayında illik müqayisədə 7,6% böyüyüb (2024-cü ilin eyni dövründə — 6,6%). Buna informasiya və kommunikasiya, tikinti, turizm və ticarət kimi sahələrdəki güclü göstəricilər səbəb olub.
Qızılın rekord qiymətləri 2023–2025-ci illər arasında Özbəkistanın beynəlxalq ehtiyatlarının iki dəfə artmasına imkan verib. Qızıl və digər metallar ixracın təxminən 40%-ni, mərkəzi bankın beynəlxalq ehtiyatlarında isə monetar qızıl 80%-i təşkil edir.
Agentlik vurğulayıb ki, kommunal tariflərin mərhələli tənzimlənməsi nəticəsində dövlət enerji subsidiyaları 2023-cü ildəki 1,5 milyard dollardan (ÜDM-in 1,4%-i) 2024-cü ildə 0,8 milyard dollara (ÜDM-in 0,7%-i) qədər azaldılıb.
S&P proqnozlaşdırır ki, Özbəkistanda adambaşına ÜDM 2025-ci ildə 3500 dollara çatacaq. Bu göstərici pandemiya öncəsi 2019-cu ildəki 2000 dollardan xeyli yüksək olsa da, hələ də dünya standartları üzrə aşağı səviyyə hesab olunur.
Sabit proqnoz Özbəkistanın davamlı iqtisadi artımını və əlverişli dövlət borcu profilini artan xarici və fiskal leverec riskləri ilə balanslaşdırır. S&P bildirir ki, dövlətin davam edən investisiya proqramı nəticəsində 2028-ci ilə qədər xalis dövlət borcu ÜDM-in təxminən 35%-nə yüksələcək (2017-ci ildəki aktivlər üzrə xalis mövqedən fərqli olaraq).
Reytinqlər hələ də Özbəkistanda adambaşına ÜDM-in aşağı olması, xammal qiymətlərinin volatilliyinə məruz qalması və monetar siyasətin nisbətən məhdud çevikliyi ilə sərhədlənir. Qızıl fiskal gəlirlərin təxminən dörddəbirini, mal ixracının yarısını və mərkəzi bankın beynəlxalq ehtiyatlarının üçdə ikisindən çoxunu təşkil edir.
MONETAR.AZ
