2000-ci ildən bəri dünyanın ən böyük 50 iqtisadiyyatı arasında real adambaşına düşən ÜDM-in artım tempi üzrə yeni reytinq dərc olunub. Beynəlxalq Valyuta Fondunun məlumatları əsasında hazırlanan hesabat göstərir ki, son 25 ildə qlobal iqtisadi mənzərə ciddi dəyişib və bir çox inkişaf edən ölkələr sürətlə irəliləyib.
Asiya ölkələri siyahıya başçılıq edir
Hesabata görə, Çin 518%-lik artımla dünyada birinci yerdədir. 2000-ci ildə adambaşına real ÜDM təxminən 4 min dollar idisə, 2025-ci ildə bu göstərici 25 035 dollara yüksəlib.
Çindən sonra gələn ölkələr də Asiyadandır:
-
Vyetnam – 266% (15 170 dollar)
-
Hindistan – 235% (10 378 dollar)
-
Banqladeş – 208% (8 797 dollar)
-
Qazaxıstan – 183% (38 402 dollar)
Bu ölkələrdə sürətli sənayeləşmə, ixrac yönümlü istehsal və iqtisadi strukturun yenilənməsi artıma əsas verib.
Şərqi Avropada yaxınlaşma dövrü
Şərqi Avropa ölkələri də son 25 ildə diqqətçəkən irəliləyiş nümayiş etdirib.Rumıniya 180%, Polşa isə 150% artım göstərib. Hər iki ölkədə adambaşına ÜDM iki dəfədən çox artaraq 40 min dolları keçib.Çexiyada da 67%-lik artım qeydə alınıb.
Mütəxəssislər bunu Aİ-yə üzvlük, xarici sərmayələrin artması və istehsaldakı məhsuldarlığın yüksəlməsi ilə əlaqələndirirlər.
BƏƏ-də geriləmə – səbəb əhali artımı
Reytinqdə maraqlı məqamlardan biri də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin adambaşına real ÜDM-də geriləmə yaşamasıdır. 2000-ci ildə təxminən 99 min dollar olan bu göstərici 2025-ci ildə 72 386 dollara düşüb. Səbəb isə iqtisadi geriləmə deyil, ölkə əhalisinin 3,5 milyondan 11,3 milyona yüksəlməsidir. Nəticədə ümumi iqtisadi aktivlik artsa da, adambaşına düşən pay azalıb.
Qlobal iqtisadi güc balansı dəyişir
Hesabat göstərir ki, xüsusilə Asiya və Şərqi Avropada gəlirlərin artımı qlobal iqtisadi çəkini dəyişməkdə davam edir. Çin, Hindistan, Vyetnam və Banqladeş kimi ölkələr dünya istehsalı və ticarətində daha böyük rol almağa başlayıb.
İqtisadçılar qeyd edirlər ki, son 25 ildə müşahidə olunan bu yüksəliş bir çox ölkələr üçün həyat səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşmasına səbəb olub.
Monetar.az
